Ryt dominikański
tradycyjna liturgia Zakonu Kaznodziejskiego

Gregory DiPippo

W rycie dominikańskim przypada dzisiaj (22 października) wspólne święto poświęcenia wszystkich konsekrowanych kościołów Zakonu. Jest to dość nowy zwyczaj, wprowadzony po reformie kalendarza dominikańskiego w następstwie reformy brewiarzowej św. Piusa X; wcześniej każdy taki kościół organizował własne święto poświęcenia. W obrządku posoborowym dominikanie powrócili do dawnego zwyczaju, ale święto 22 października zostało zachowane dla tych kościołów, których rzeczywista data poświęcenia jest nieznana; jest to rzadki przykład powrotu w Novus Ordo do autentycznego zwyczaju historycznego.

Wcześniej w tym roku odniosłem się do uporczywego nieporozumienia, że ​​reforma liturgiczna św. Piusa V usunęła ze Mszy świętej zdecydowaną większość sekwencji. W rzeczywistości mszał rzymski zawsze miał bardzo niewiele sekwencji, a ponieważ różne kościoły i zakony go przyjęły, to wraz z nim przyjęły ich rzadki repertuar. Jednakże pewne kościoły i zakony, które nie przyjęły mszału rzymskiego, zreformowały w taki czy inny sposób swoje mszały na jego wzór. Jedną z najczęstszych takich reform było usunięcie większości sekwencji i w 1687 r. uczyniono to z mszałem dominikańskim, kiedy generał Zakonu Antonin Cloche opublikował nowe wydanie. (Norbertanie postąpili podobnie w latach 20. XVII wieku).

Przed reformą Antonina Clochego dominikanie śpiewali poniższą sekwencję, Rex Salomon fecit templum, w święto poświęcenia kościoła; przypisuje się ją (z niejaką niepewnością) jednemu z najpłodniejszych twórców tego gatunku, Adamowi od św. Wiktora, który działał w pierwszej połowie XII wieku. Po sprawowaniu posługi kantora w katedrze Notre-Dame w Paryżu wstąpił on do opactwa augustianów kanoników regularnych pod wezwaniem św. Wiktora położonego w lewobrzeżnym Paryżu, bardzo blisko Sorbony. Opactwo to było jednym z głównych ośrodków intelektualnych późnego średniowiecza, a dzieła literackie tworzone przez jego członków szybko rozprzestrzeniły się po całej Europie. Analecta Hymnica Drevesa (t. 55) wymieniają bardzo dużą liczbę źródeł tego utworu, w tym kilka wczesnych rękopisów uzusu dominikańskiego, kilka rękopisów z opactwa oraz rozmaite inne z Wysp Brytyjskich, Niderlandów itp. Przekład angielski pochodzi z książki The Liturgical Poetry of Adam of St Victor (t. 1) autorstwa Digby’ego Wranghama z St John’s College w Oksfordzie (Kegan Paul, Trench & Co., Londyn, 1881).

Rex Salomon fecit templum, Quorum instar et exemplum Christus et Ecclesia.   Hujus hic est imperator, Fundamentum et fundator, Mediante gratia.	Solomon the king a temple Built, whose pattern and example Christ, with Holy Church, appears:   He, its founder and foundation, Sway, through grace’s mediation, As the Church’s ruler bears.	Król Salomon zbudował świątynię, której wzorem i przykładem jest Chrystus i Kościół.   On jest jej władcą, fundamentem i fundatorem, Dzięki pośrednictwu łaski.
Quadri templi fundamenta Marmora sunt, instrumenta Parietum paria.     Candens flos est castitatis, Lapis quadrus in praelatis, Virtus et constantia.	Squarely built, this temple’s bases Are of marble; each wall’s space is Formed of stones cut evenly.   Chastity’s fair flower there twineth; Each squared stone therein combineth, Prelates’ nerve and constancy.	Fundamenty tej kwadratowej świątyni są z marmuru; przestrzenie ścian – z równo ociosanych kamieni.   Kwiat czystości lśniący bielą, to kamień węgielny – męstwo i stałość prałatów.
Longitudo, Latitudo, Templique sublimitas. Intellecta Fide recta Sunt fides, spes, caritas.	Its far-reaching Length, and stretching Width, and height that tempts the sky, Faith explaining The true meaning, Are Faith, Hope, and Charity.	Długość, Szerokość I wysokość świątyni, rozumiane prawą wiarą to wiara, nadzieja i miłość.
Sed tres partes sunt in templo Trinitatis sub exemplo: Ima, summa, media. Prima signat vivos cunctos, Et secunda jam defunctos, Redivivos tertia.	Tripartite is this fair Temple, After the Triune’s example, With first, third, and middle floor: First, the living signifying; Second, those in death now lying, Third, those raised to life once more.	Zaś trzy części są w świątyni Na wzór Trójcy: Dolna, górna i środkowa. Pierwsza oznacza wszystkich żywych, druga już umarłych, trzecia przywróconych do życia.
Sexagenos quaeque per se Sed et partes universae Habent lati cubitos; Horum trium tres conventus Trinitati dant concentus Unitati debitos.	All the parts together rated, Or alone, are calculated Threescore cubits wide to be: Triply do these three, thus blending, Harmonize with the transcending Trinity in Unity.	Sześćdziesiąt łokci szerokości mają każda z nich Ale i wszystkie części razem. Te trzy trójki łącznie wyrażają harmonię Trójcy i Jedności.
Templi cultus Exstat multus: Cinnamomus Odor domus, Murra, stactis, cassia; Quae bonorum Decus morum Atque bonos Precum sonos Sunt significantia.	Gorgeous ritual And perpetual Scents, sweet smelling, Fill God’s dwelling, Cassia, myrrh, and cinnamon; Signifying Never-dying Christian graces, Prayers, and praises, Grateful offerings at His throne.	Obrzędów w świątyni Jest wiele: Zapach tego domu to Cynamon, mirra, kadzidło i kasja. Oznaczają one Dobre obyczaje I głosy dobrych modlitw.
In hac casa Cuncta vasa Sunt ex auro De thesauro Praeelecto penitus; Nam magistros Et ministros Decet doctos Et excoctos Igne sancti spiritus.	In this palace Is each chalice A gold measure From the treasure Pre-elected secretly: For all teachers’ Minds, and preachers’, Throughly furnished, Purged, and burnished, By the Spirit’s fire should be.	W tym domu Wszystkie naczynia Są ze złota Ze skarbu wybranego w ukryciu.   Bowiem nauczyciele I pasterze Powinni być uczeni i oczyszczeni Ogniem Ducha Świętego.
Sic ex bonis Salomonis, Quae rex David Praeparavit, Fiunt aedificia; Nam in lignis Rex insignis Juvit Tyri, Cujus viri Tractant artificia.	Thus with treasure David’s pleasure Had collected Is erected Solomon’s great sanctuary; But the dwelling, All excelling, – Timber sending, Craftsmen lending, – Tyre’s art fashioned cunningly.	Więc ze skarbów Salomona Które przygotował Król Dawid Wznoszą się budowle. Bowiem Wielki król Radował się drewnem z Tyru, Którego mężowie wytwarzają dzieła sztuki.
Jam ex gente Judaeisque, Sicut templum ab utrisque, Conditur Ecclesia. Christe, qui hanc et hos unis, Lapis huic et his communis, Tibi laus et gloria! Amen.	Formed of Jew and Gentile races, Builds the Church her holy places, As did both the Temple raise. Christ, Who both in one unitest! Corner-stone of each! the brightest Glory be to Thee and praise. Amen.	Bowiem z pogan i żydów – jak świątynia od obydwu – Wznosi się Kościół. Chryste, który jednoczysz jednych i drugich, Kamień wspólny dla tych i tamtych, Tobie chwała i cześć. Amen.

Źródło: „New Liturgical Movement” za zgodą autora tekstu
Tłumaczenie: Dominika Krupińska
Przekład sekwencji z oryginału łacińskiego poprawił o. Błażej Matusiak OP.  Pięknie dziękujemy!