Status kanoniczny rytu dominikańskiego
O. Augustine Thompson OP
Poniższe „pytania i odpowiedzi” zawierają ogólne podsumowanie statusu kanonicznego rytu dominikańskiego po wydaniu dokumentów Summorum Pontificum i Universae Ecclesiae. Opracował je o. Pius Pietrzyk OP, natomiast o. Augustine Thompson OP wprowadził do nich trochę drobnych zmian i dodatków. Przepisy te zastąpiły w części postanowienia Reskryptu z 1969 r. (Nr prot. 89/69), wydanego dla zakonu przez Świętą Kongregację Obrzędów. Nadawał on prowincjałom upoważnienie do zezwalanie podlegającym im osobom na korzystanie z rytu dominikańskiego „obowiązującego do tej pory”.
Pytania i odpowiedzi
I. Tło
P. Co to jest Universae Ecclesiae?
O. Universae Ecclesiae jest to instrukcja wydana w dniu 13 maja 2001 r. przez Papieską Komisję Ecclesia Dei, dotycząca zasad stosowania listu apostolskiego Summorum Pontificum.
P. Co to jest Ecclesia Dei?
O. Ecclesia Dei to komisja papieska, ustanowiona pierwotnie przez bł. Jana Pawła II w 1988 r. Oryginalnie otrzymała ona za zadanie „współpracowanie z biskupami, Wydziałami Kurii Rzymskiej i zainteresowanymi kręgami w celu ułatwienia pełnej komunii kościelnej z kapłanami, seminarzystami, zgromadzeniami zakonnymi i pojedynczymi osobami związanymi w różny sposób z Bractwem założonym przez arcybiskupa Lefebvre’a, którzy zechcieliby pozostać zjednoczeni z Następcą św. Piotra w Kościele Katolickim”.
P. Ale czyż papież nie zniósł tych ekskomunik w 2009? Czy Ecclesia Dei nadal ma rolę do odegrania?
O. Obie odpowiedzi brzmią: tak. W liście apostolskim Summorum Pontificum, ogłoszonym w 2007 r., papież rozszerzył rolę Komisji, potwierdzając, że „ta sama Komisja, poza już posiadanymi uprawnieniami, będzie sprawowała władzę w imieniu Stolicy Apostolskiej, nadzorując przestrzeganie i stosowanie tych zarządzeń”. Ten sam list apostolski Ojca Świętego postanowił, że Komisja będzie „miała kształt, zadania i normy, jakie papież rzymski zechce jej nadać”.
P. Co to jest Summorum Pontificum?
O. Summorum Pontificum to list apostolski wydany motu proprio przez Ojca Świętego 7 lipca 2007 r. Potwierdził on jednoœæ rytu rzymskiego Koœcioła i uznał Mszał promulgowany pierwotnie przez naszego brata papieża Piusa V (i następnie wydany przez bł. Jana XXIII) za nadzwyczajną formę rytu rzymskiego.
P. Jakie są konsekwencje Summorum Pontificum?
O. Po pierwsze, Summorum Pontificum nadała wszystkim kapłanom prawo do prywatnego odprawiania Mszy w rycie nadzwyczajnym (Mszy celebrowanej bez ludu). Nadała także stałym grupom wiernych świeckich prawo do proszenia o Mszę odprawianą w formie nadzwyczajnej oraz zachęciła proboszczów i biskupów do spełniania takich próśb.
P. Dlaczego papież wydał Summorum Pontificum?
O. Papież wydał Summorum Pontificum z trzech powodów: (a) aby zaofiarować wszystkim wiernym liturgię rzymską w jej usus antiquior, postrzeganym jako drogocenny skarb, który należy zachowywać; (b) faktycznie zagwarantować i zapewnić możliwość korzystania z forma extraordinaria wszystkim osobom, które o nią proszą, przy założeniu, iż możliwość korzystania z liturgii rzymskiej z 1962 r. została wielkodusznie zaofiarowana dla dobra wiernych i dlatego należy ją interpretować w sensie przychylnym dla wiernych, którzy są jej podstawowymi adresatami; oraz (c) aby promować pojednanie w sercu Kościoła.
P. Czy nie umniejsza to władzy Soboru Watykańskiego II wskutek zakwestionowania jego reform liturgicznych?
O. Jak zaznaczył papież Benedykt XVI w liście przewodnim towarzyszącym Summorum Pontificum: „Lęk ten jest całkowicie nieuzasadniony. Powinno być w związku z tym wyraźnie powiedziane, że Mszał opublikowany przez Pawła VI, a ponowiony w dwóch wydaniach przez Jana Pawła II w najoczywistszy sposób jest zwyczajną formą (forma ordinaria) liturgii eucharystycznej i nim pozostanie. Ostatnia wersja Missale Romanum wydana przed Soborem na mocy władzy papieża Jana XXIII w 1962 r., używana zresztą w trakcie trwania Soboru, będzie teraz możliwa do celebracji jako forma extraordinaria liturgii. Nie jest czymś właściwym odnoszenie się do tych dwóch wersji Mszału Rzymskiego jako do »dwóch rytów«. To raczej podwójne użycie jednego i tego samego rytu”.
II. Universae Ecclesiae
P. Czy zatem Universae Ecclesiae jest kolejnym dokumentem legislacyjnym, takim jak Summorum Pontificum?
O. Niezupełnie. Universae Ecclesiae jest „instrukcją”, a nie listem apostolskim.
P. Co to jest „instrukcja”?
O. Zgodnie z Kodeksem prawa kanonicznego: „Instrukcje, które mianowicie wyjaśniają przepisy ustaw oraz rozwijają i określają racje, które należy uwzględnić przy ich zachowaniu, są dane na użytek tych, którzy mają się troszczyć o wprowadzenie ustaw w życie i obowiązują ich w wykonywaniu ustaw. Wydają je zgodnie z prawem w granicach swojej kompetencji ci, którzy posiadają władzę wykonawczą” (KPK, kan. 34 § 1).
P. Czy oznacza to, że nie ma ona skutku prawnego?
O. Instrukcja nie jest sama w sobie prawem, ale wyjaśnia i szczegółowo omawia prawo ustanowione w liście apostolskim Summorum Pontificum. Jest autorytatywną interpretacją prawa zawartego w liście apostolskim.
P. Dlaczego komisja Ecclesia Dei wydała ten dokument?
O. Po wydaniu Summorum Pontificum w 2007 r. papież poprosił biskupów o przesłanie mu w ciągu trzech lat „opisu ich doświadczeń”. Instrukcja ma być odpowiedzią na niektóre trudności i obawy wywołane pierwotnym listem apostolskim.
P. A zatem co mówi nowa instrukcja?
O. W liście towarzyszącym Komisja krótko streściła instrukcję: Po pewnych uwagach wstępnych i opisie historycznym (część I, numery 1–8) instrukcja najpierw wyjaśnia obowiązki Papieskiej Komisji Ecclesia Dei (część II, numery 9–11). Następnie, zgodnie z Summorum Pontificum, objaśnia zasady i przepisy (część III, numery 12–35), przede wszystkim te odnoszące się do jurysdykcji biskupa diecezjalnego (numery 13–14). Dalej instrukcja omawia prawa i obowiązki wiernych tworzących coetus fidelium (numery 15–19) oraz sposób uznawania kapłana za zdolnego do celebrowania forma extraordinaria rytu rzymskiego (sacerdos idoneus, numery 20–23). Instrukcja reguluje także niektóre kwestie należące do liturgii i dyscypliny kościelnej (numery 24–28), wskazując w szczególności zasady rządzące celebracją sakramentów bierzmowania i święceń kapłańskich (numery 29–31), użyciem brewiarza rzymskiego (numer 32), użyciem ksiąg liturgicznych zakonów (numer 34), pontyfikału rzymskiego i Rituale Romanum (numer 35) obowiązujących w 1962 r., a także celebracją Świętego Triduum (numer 33).
III. Universae Ecclesiae a Zakon Kaznodziejski
P. Czy w tym dokumencie znajduje się coś nowego?
O. Tak. Instrukcja wyjaśnia pewną liczbę zagadnień, z których kilka dotyczy szczególnie Zakonu Dominikańskiego
P. Które ze stwierdzeń dokumentu mają wpływ na dominikanów?
O. Główny wpływ na Zakon widoczny jest w stwierdzeniu instrukcji: „Dozwolone jest posługiwanie się własnymi księgami liturgicznymi zgromadzeń zakonnych, które obowiązywały w 1962 r.” (Sodalibus Ordinum Religiosorum licet uti propriis libris liturgicis anno 1962 vigentibus).
P. Jaki wpływ ma to na Zakon Dominikański?
O. Od samego początku Zakon Dominikański zachowywał swoje własne zwyczaje liturgiczne, zakorzenione w dominującym rycie rzymskim (ale od niego odrębne). W 1962 r. Zakon wciąż posiadał własne księgi liturgiczne, w tym dominikański Mszał i Brewiarz.
P. Czy znaczy to, że teraz każdy dominikański kapłan może odprawiać w rycie rzymskim?
O. Tak samo jak kapłani Kościoła łacińskiego, którzy pragną odprawiać Mszę według Mszału bł. Jana XXIII, muszą być zdolni (idoneus) do odprawiania Mszy w formie nadzwyczajnej, także kapłani dominikańscy, chcący celebrować Mszę zgodnie z rytem dominikańskim, muszą być do tego zdolni.
P. Co oznacza bycie zdolnym?
O. Instrukcja mówi, że za zdolnego uważany jest każdy kapłan niemający przeszkód do odprawiania Mszy, wynikających z prawa kanonicznego. Powinien on także znać ars celebrandi celebrowanej przez niego formy rytu.
P. Czy kapłan musi znać łacinę?
O. Co do języka łacińskiego konieczne jest tylko, aby kapłan był w stanie poprawnie wymawiać słowa i rozumiał ich znaczenie (necesse est ut sacerdos celebraturus scientia polleat ad verba recte proferenda eorumque intelligendam significationem).
P. Czy kapłan musi udowadniać, że jest zdolny, za każdym razem, gdy odprawia w rycie dominikańskim?
O. Kapłan ma w odniesieniu do formy nadzwyczajnej te same obowiązki co do formy zwyczajnej. To znaczy w większości miejsc przyjezdny kapłan musi wykazać, że nie ma przeszkód, zazwyczaj udowadniając to za pomocą celebretu lub listu zaświadczającego o dobrej opinii.
P. Jakie są kwalifikacje kapłana dotyczące znajomości i sprawowania rytu? Czy musi on je przedstawić przed uzyskaniem zezwolenia na odprawianie Mszy?
O. Jeśli chodzi o znajomość i sprawowanie formy nadzwyczajnej, zakłada się, że kapłan zgłaszający się do odprawiania Mszy w formie nadzwyczajnej jest do tego zdolny, jeśli wcześniej ją odprawiał. Podobnie kapłani zgłaszający się do odprawiania Mszy w formie zwyczajnej (czy to po angielsku, czy to po łacinie) są uważani za zdolnych do sprawowania rytu i nie potrzebują innego świadectwa swoich kwalifikacji.
P. Czy kapłani dominikańscy nie potrzebują zezwolenia miejscowego przełożonego lub prowincjała?
O. „Motu Proprio przyznaje każdemu kapłanowi, zarówno diecezjalnemu, jak i zakonnemu, możliwość celebrowania Mszy św. w forma extraordinaria Rytu Rzymskiego sine populo (bądź z udziałem samego kapłana) (por. Motu Proprio Summorum Pontificum, art. 2). A zatem, w myśl przepisów Motu Proprio Summorum Pontificum, do tych celebracji kapłani nie potrzebują żadnego specjalnego zezwolenia od swoich Ordynariuszy bądź przełożonych”.
P. A jak jest w przypadku Mszy publicznej (Missa cum populo)?
O. Msza publiczna będzie podlegała tym samym regulacjom co każda inna Msza publiczna odprawiana w kościele parafialnym lub klasztorze. Podobnie jak proboszcz lub przeor ma prawo i obowiązek nadzorować Msze publiczne, odprawiane pod jego jurysdykcją, jest tak także w przypadku Mszy odprawianej w rycie dominikańskim.
P. Czy oznacza to, że klasztor może samodzielnie zdecydować o regularnym wykorzystywaniu rytu dominikańskiego jako Mszy konwentualnej?
O. Nie. Summorum Pontificum wyraźnie stwierdza, że jeśli wspólnota zakonna chce używać formy nadzwyczajnej „często, zwykle lub stale” jako swojej Mszy konwentualnej, musi najpierw otrzymać zgodę wyższego przełożonego (to jest prowincjała).
P. Co by stało na przeszkodzie, aby grupa braci odłączyła się od Mszy konwentualnej w formie zwyczajnej, tak aby móc w zamian celebrować Mszę w formie nadzwyczajnej?
O. Umyślne opuszczanie Mszy konwentualnej i chóru jest sprzeczne z prawami i zwyczajami Zakonu. Nasze Konstytucje stwierdzają, że bracia są zobowiązani uczestniczyć w codziennej mszy konwentualnej (a kapłani są zachęcani do koncelebracji): „Wszyscy bracia są zobowiązani do celebrowania w chórze Mszy konwentualnej oraz liturgii godzin; każdy więc powinien mieć poczucie tego wspólnego obowiązku” (LCO nr 63).
P. Co z innymi księgami liturgicznymi Zakonu, czy kapłan dominikański może ich także używać?
O. Tak. Instrukcja zaznacza, że zezwolenie rozciąga się na wszystkie księgi liturgiczne Zakonu obowiązujące w 1962 r.
P. Jeśli kapłanom dominikańskim wolno odprawiać w rycie dominikańskim, to czy mogą także celebrować Mszę zgodnie z Mszałem bł. Jana XXIII?
O. Tak. Kapłan dominikański może celebrować Mszę zgodnie z Mszałem bł. Jana XXIII, jeśli tylko jest do tego zdolny.
IV. Ryt dominikański a reskrypt z 1969 r.
P. Czyż dominikanie nie posiadali już prawa do celebrowania Mszy w rycie dominikańskim?
O. W 1969 r. ryt dominikański przestał stanowić normalną liturgiczną celebrację Zakonu, a Zakon zaczął używać Mszału papieża Pawła VI (zwyczajnej formy rytu rzymskiego). W 1969 r. Zakon otrzymał od Stolicy Apostolskiej reskrypt udzielający braciom zezwolenia na dalsze celebrowanie rytu dominikańskiego w istniejącej wówczas formie.
P. Co to jest reskrypt?
O. Zgodnie z aktualnym Kodeksem prawa kanonicznego (promulgowanym w 1983 r.): „Przez reskrypt należy rozumieć akt administracyjny wydany na piśmie przez zdolną władzę wykonawczą, którym — zgodnie z jego naturą — na czyjąś prośbę udziela się przywileju, dyspensy czy innej łaski” (KPK, kan. 59 § 1). (KPK, kan. 59 § 1).
P. Czy oznacza to, że wszyscy bracia mogą także celebrować ryt dominikański zgodnie z Mszałem z 1965 r.?
O. Zgodnie z postanowieniami reskryptu zezwolenie na celebrowanie Mszy nie zostało udzielone powszechnie. Prowincjałowie i generał Zakonu otrzymali prawo podejmowania tej decyzji w stosunku do tych, którzy poprosili o takie prawo.
P. Czy to zezwolenie obejmowało księgi liturgiczne Zakonu w formie istniejącej w 1962 r.?
O. Nie, przynajmniej początkowo. W 1965 r. Zakon wydał poprawiony Mszał dominikański. Mszał zmodyfikował, głównie w pomniejszych kwestiach, ryt dominikański, aby przybliżyć go do istniejącej wersji rytu rzymskiego, w następstwie reform wprowadzonych po Soborze Watykańskim II. Reskrypt nadał pozwolenie na korzystanie z Mszału dominikańskiego z 1965 r. w kształcie zmodyfikowanym przez szczegółowe zmiany przepisów podejmowane do roku 1969, czyli roku promulgowania reskryptu.
P. Czy znaczy to, że po 1969 r. wszyscy kapłani mający zezwolenie na celebrowanie rytu dominikańskiego na warunkach określonych w reskrypcie byli zobowiązani korzystać z jego kształtu z 1969 r.?
O. Tak, ale okoliczności te zmieniły się 2 lipca 1988 r., kiedy wydany został list Ecclesia Dei Adflicta. Dokument ten określił, że kapłani mający zezwolenie na celebrowanie Mszy według starego Mszału rzymskiego mają przestrzegać rubryk z 1962 r. W tym roku bracia z prowincji zachodniej USA, w której ryt dominikański był powszechnie celebrowany za zezwoleniem, zapytali o. Pierre’a-Marie Gy OP z Dominikańskiej Komisji Liturgicznej, których rubryk powinni używać. O. Gy odpowiedział, że ponieważ ryt rzymski jest „rytem macierzystym” rytu dominikańskiego, powinni przestrzegać jego dyscypliny. Zatem po tej dacie bracia mający zezwolenie na celebrowanie rytu dominikańskiego mogli używać rubryk z 1962 r. Jednak ponieważ odpowiedź ta nie miała mocy prawnej, możliwe jest, że niektórzy bracia mający zezwolenie na korzystanie z rytu nadal używali rubryk z 1969 r. i nie należy tego postrzegać jako naruszenia prawa.
P. Czy list apostolski Summorum Pontificum uchyla postanowienia reskryptu?
O. W postanowieniach Summorum Pontificum i instrukcji Universae Ecclesiae nie ma niczego, co by uchylało zezwolenia nadane w reskrypcie. Zgodnie z Kodeksem prawa kanonicznego: „Ustawa przeciwna nie odwołuje żadnego reskryptu, chyba że co innego w samej ustawie zastrzeżono” (KPK, kan. 73).
P. Który Mszał ma być używany zgodnie z listem apostolskim Summorum Pontificum i instrukcją Universae Ecclesiae?
O. Dokumenty te wskazują, że należy używać ksiąg liturgicznych obowiązujących w 1962 r. W rycie rzymskim odnosi się to szczególnie do Mszału wydanego przez bł. Jana XXIII. Zakon Dominikański nie wydał nowego Mszału w 1962 r. Wersją Mszału obowiązującego w 1962 r. był Mszał wydany przez generała Zakonu, brata Marcina Stanisława Gilleta OP, w 1933 r. (Missale Sacri Ordinis Praedicatorum), ze wszystkimi zmianami rubryk, tekstu i kalendarza, zatwierdzonymi dla Zakonu między 1933 a 1962 r.
P. Jakich zmian należy dokonać w rycie dominikańskim w kształcie obecnym w Mszale z 1933 r. pod rządami Summorum Pontificum?
O. W skrócie są one następujące. W 1955 r. papież Pius XII wprowadził poważne zmiany w celebracji Wielkiego Tygodnia w rycie rzymskim. Wkrótce po tej modyfikacji Zakon Dominikański zmodyfikował własną celebrację Wielkiego Tygodnia i tych zmian należy przestrzegać. Także w 1960 r. bł. Jan XXIII zrewidował kalendarz powszechny i znacznie uprościł zasady pierwszeństwa dni liturgicznych. Zakon Dominikański przyjął te zmiany w 1961 r. W 1961 r. wprowadzono także trochę innych drobnych zmian; można je znaleŸæ w egzemplarzu Analecta Fratrum Praedicatorum z tego roku. Dlatego zgodnie z Summorum Pontificum ryt dominikański należy celebrować zgodnie z Mszałem dominikańskim z 1933 r. ze zmianami wprowadzonymi przez Zakon do 1962 r. Ewentualnie można używać Mszału z 1965 r. z rubrykami obowiązującymi w 1962 r. Ponieważ pod względem tekstualnym oba mszały są niemal identyczne, większe różnice dotyczą rubryk, nie tekstu. Jedyną większą różnicą tekstualną jest brak w Mszale z 1965 r. Ostatniej Ewangelii; należy zatem ją dodać.
P. Co to wszystko oznacza, mówiąc praktycznie, w odniesieniu do tych braci, którzy na mocy reskryptu otrzymali pozwolenie na celebrowanie przy użyciu Mszału z 1965 r. w kształcie obowiązującym w r. 1969?
O. Ponieważ odpowiedź o. Gy nie miała mocy prawa, bracia, którzy na warunkach reskryptu z 1969 r. otrzymali zezwolenie na celebrowanie rytu dominikańskiego w kształcie z 1969 r., i nie przeszli w 1988 r. na rubryki z 1962 r., mogli to nadal robić. Jednak obecnie prawdopodobnie nie ma kapłanów znajdujących się w tej sytuacji. Wszyscy inni zdolni bracia dominikanie mają jednak celebrować ryt dominikański w kształcie z 1962 r.; żadne dodatkowe zezwolenie nie jest konieczne. Jeśli dla jakiegoś powodu kapłan chciałby obecnie celebrować ryt w kształcie z 1969 r., powinien poprosić swojego prowincjała o zezwolenie pod rządami tych rubryk przy założeniu, że pragnie on z nich korzystać.
Uzyskiwanie przygotowania do odprawiania w rycie dominikańskim
P. Czy od kapłanów wymaga się nauki odprawiania Mszy w formie nadzwyczajnej (czy to Mszału bł. Jana XXIII, czy to rytu dominikańskiego)?
O. Nie. Jednak papież zachęca wszystkich proboszczów do udostępnienia Mszy w formie nadzwyczajnej stałym grupom wiernych. Dodatkowo jednym z celów wydania przez papieża Summorum Pontificum jest, aby dwie formy rytu rzymskiego wpływały na siebie wzajemnie. Wymaga to znajomości obu form.
P. Czy instrukcja mówi coś o uzyskiwaniu odpowiedniego przygotowania do odprawiania w formie nadzwyczajnej?
O. Tak. W nowej instrukcji usilnie prosi się (enixe rogantur), aby ordynariusze umożliwili duchowieństwu uzyskanie odpowiedniego przygotowania w zakresie ars celebrandi formy nadzwyczajnej.
P. Co z seminarzystami?
O. Usilna prośba o umożliwienie uzyskania odpowiedniego przygotowania jest skierowana szczególnie (potissimum) do seminarzystów, co obejmuje naszych dominikańskich braci studentów.
P. Jednak prośba ta dotyczy tylko biskupów, czyż nie?
O. Nie. Ta usilna prośba jest skierowana do wszystkich „ordynariuszy”. W prawie kanonicznym „ordynariusze” są to „wyżsi przełożeni kleryckich instytutów zakonnych na prawie papieskim […], którzy posiadają przynajmniej zwyczajną władzę wykonawczą”. Prowincjałowie w Zakonie dominikańskim są według prawa „ordynariuszami” i dlatego żądanie to odnosi się także do naszej prowincji.
P. Czy nie powinniśmy najpierw zaczekać na wskazówki kapituły prowincjalnej?
O. Nasza (to jest wschodniej prowincji dominikańskiej USA) kapituła prowincjalna z 2010 r. odniosła się do tej kwestii. Kapituła stwierdziła w ordynacji, że Prowincja powinna zapewnić „opcjonalne kształcenie w zakresie celebracji dominikańskiego rytu Mszy do użytku prywatnego. Ma to nastąpić bez naruszenia przepisów LCO nr 59, II i KPK, kan. 902”. Jednak nie ma żadnego powodu, dla którego kształcenie miałoby wymagać takiego wyraźnego upoważnienia. Na przykład w prowincji zachodniej możliwość uczestniczenia w wykładzie z zaliczeniem na temat rytu dominikańskiego jest co roku oferowana dominikańskim studentom Dominikańskiej Szkoły Filozofii i Teologii bez specjalnego zezwolenia prowincjała czy rady. Zezwolenie władz studium byłoby jednak konieczne, gdyby — tak jak w prowincji zachodniej — obowiązywało zaliczenie oferowanego kursu.
P. Czy osoby chcące celebrować Mszę w rycie dominikańskim mają do dyspozycji jeszcze jakieś inne źródła?
O. Tak, blog „Dominican Liturgy” zawiera wiele przydatnych materiałów do pobrania (pasek z lewej strony); jest tam też szereg filmów wideo przedstawiających sposób celebracji zwyczajnej Mszy w rycie dominikańskim.
V. Korzystanie z rytu dominikańskiego przez inne osoby niż bracia
P. Czy kapłani należący do Laikatu dominikańskiego mogą używać dominikańskich ksiąg liturgicznych z 1962 r.?
O. W tej sprawie nie ma żadnych wytycznych. Niemniej jednak w 1962 r. kapłani należący do instytucji noszącej wówczas nazwę Dominikańskiego Trzeciego Zakonu od Pokuty mogli używać Brewiarza dominikańskiego, ale nie Mszału dominikańskiego. Wydaje się, że obecnie będzie to najlepsza praktyka.
P. Których ksiąg mają używać członkowie Laikatu dominikańskiego nieposiadający święceń?
O. To pytanie dotyczy tylko Liturgii godzin (Brewiarza). Nie ma tutaj wyraźnych przepisów, ale teksty Summorum Pontificum i Ecclesiae Universae sugerują, że członkowie Laikatu dominikańskiego mogą używać Oficjum stosowanego w Trzecim Zakonie od Pokuty w 1962 r. podczas recytacji in private. W 1962 r. oficjum tym było „Małe oficjum ku czci Najświętszej Marii Panny” w rycie dominikańskim. Członkowie trzeciego zakonu recytowali je wówczas po angielsku. Można by także przyjąć interpretację rozszerzającą i zezwolić im na korzystanie z Brewiarza dominikańskiego w kształcie z 1962 r., czy to po łacinie, czy to po angielsku. Ostatecznie „Małe oficjum” było tylko ustępstwem na rzecz tych, którzy nie mogli celebrować pełnego Bożego oficjum.
P. Jakie zasady dotyczą wspólnych celebracji Laikatu dominikańskiego?
O. Podczas wspólnych celebracji z innymi członkami laikatu należy korzystać z ksiąg używanych przez kapitułę, zazwyczaj najnowszego wydania Liturgii godzin.
P. Czy kapituła Laikatu dominikańskiego może zdecydować o używaniu podczas wspólnych celebracji wyłącznie „Małego oficjum ku czci Najświętszej Marii Panny” w wersji z 1962 r. (lub Brewiarza dominikańskiego z tego roku)?
O. Prawdopodobnie nie. Obecna Reguła Laikatu dominikańskiego określa, że jego członkowie mają używać Liturgii godzin. Jednak sytuację tę można postrzegać analogicznie do „stałej grupy” chcącej korzystać z Nadzwyczajnej Formy Rytu Rzymskiego. Gdyby zatem kapituła pragnęła korzystać ze starszych ksiąg we wspólnej celebracji, może się skonsultować z Promotorem prowincjalnym, który jest osobą odpowiedzialną za ich życie duchowe oraz nadzorującą ich życie liturgiczne, i postąpić zgodnie z jego decyzją. Jest to dokładnie ta sama procedura, którą muszą przeprowadzić bracia dominikanie, gdyby pragnęli stosować jako liturgię swego domu wyłącznie ryt dominikański: muszą uzyskać zezwolenie „wyższego przełożonego”, to jest przełożonego prowincjalnego.
Źródło: „Dominican Liturgy” za zgodą o. Augustine’a Thompsona OP
Tłumaczenie: Dominika Krupińska