XV-wieczne brewiarze dominikańskie w formie cyfrowej
Uprzejmy współbrat zwrócił mi uwagę, że w Internecie udostępniono trzy inkunabuły zawierające dominikańskie materiały liturgiczne. Być może zainteresuje to niektórych naszych czytelników. Pozycje te udostępniła, w ramach projektu cyfrowej biblioteki, Bayerischen Staatsbibliothek w Monachium (Niemcy).
Dwa brewiarze zostały opublikowane w Wenecji; jeden pochodzi z ok. 1477 roku, a drugi z podobnego okresu, ale jest niedatowany. Datowany tom można znaleźć tutaj. Natomiast niedatowany tutaj. Zawarte w nich teksty są bardzo podobne, jeśli nie identyczne. Trzecią pozycją jest Diurnale Fratrum Predicatorum, opublikowane według kolofonu przez Andreę dei Toresani w Wenecji, w 1490 roku. Jest ono dostępne tutaj.
Dla osób interesujących się średniowiecznym Oficjum dominikańskim są to ważne źródła, gdyż wydanie z 1477 roku jest drugą najstarszą drukowaną wersją Brewiarza dominikańskiego; znane jest tylko jedno starsze wydanie, wydrukowane w Mediolanie rok wcześniej (i praktycznie identyczne). Chociaż brewiarze te mają nadmiernie przeładowany kalendarz późnośredniowieczny (przynajmniej w porównaniu z egzemplarzem Humberta z 1254 roku), są dosyć reprezentatywne dla wczesnej praktyki dominikańskiej.
Te drukowane tomy mają duże znaczenie historycznie, ponieważ zawierają Oficjum w formie celebrowanej przed korektą wprowadzoną przez Kapitułę Generalną w Salamance (1551), która oczyściła lekcje matutinów z dużej ilości materiałów uznanych za legendarne, a w święta z dziewięcioma lekcjami po raz pierwszy wprowadziła lekcje biblijne. Można także dostrzec, że te cyfrowe wersje zawierają numerację niedziel „po Trójcy”, zgodnie ze średniowieczną praktyką dominikańską, zamiast „po oktawie Trójcy”. Ten ostatni sposób jest stosowany we wszystkich księgach dominikańskich, wydanych po reformie z Salamanki, z wyjątkiem Mszału z 1965 roku, który przyjął rzymski styl „po Zesłaniu Ducha Świętego”.
Osoby, chcące porównać te teksty z tekstem średniowiecznego Brewiarza dominikańskiego, mogą skorzystać z takiego brewiarza dostępnego w formie cyfrowej tutaj (jest to egzemplarz pochodzący z Czech). Ponieważ reprodukcja ilustracji wersji drukowanych jest niemożliwa, za ozdobę tego artykułu służy strona kalendarza z tego rękopisu.
Źródło: „Dominican Liturgy” za zgodą o. Augustine’a Thompsona OP
Tłumaczenie: Dominika Krupińska